ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ငံေရးသာလွ်င္ ဗဟိုခ်က္ျဖစ္ - ေမာင္စူးစမ္း

ပံုစံသံုးမ်ိဳး
Democracy Transaction မွာ သြားတဲ့ပံုစံက သံုးမ်ိဳးရွိတယ္။ နံပါတ္(၁)က Street Politics လို႔ေခၚတဲ့ လမ္းေပၚက ႏုိင္ငံေရး။ နံပါတ္(၂)က Influence politics လို႔ေခၚတဲ့ တျခားႏုိင္ငံေတြက ဖိအားေပးတဲ့ ႏိုင္ငံေရး။ နံပါတ္(၃)က Electorial Politics လို႔ေခၚတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲႏိုင္ငံေရးဆိုၿပီး ရွိတယ္။

အဲဒီသံုးခုထဲကေနၿပီးေတာ့မွ က်န္တာႏွစ္ခုကို ဖယ္ၿပီး အဓိကေဇာင္းေပးသင့္တာကေတာ့ Electorial Politics ပါ။ ဒါမွလည္း တုိင္းျပည္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈ (Stability)ကို ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲကသာလွ်င္ စစ္မွန္တဲ့ ဒီမိုကေရစီသို႔ အသြင္ေျပာင္းေရးအတြက္ သြားရာလမ္းေၾကာင္း ျဖစ္ေနလို႔ပဲ။

ႏိုင္ငံေရးသူငယ္နာ ကင္းရမယ္
အဲဒီေတာ့ တစ္ခုတည္းကို ဦးတည္ရမယ္။ အဲဒါ Electorial Politics၊ လမ္းစေပၚလာရင္ ဒီလမ္းကိုပဲ ေလွ်ာက္ရမယ္။ ဒီနည္းလမ္းအတုိင္း လုပ္ရမယ္။ အကုန္စြန္႔ရမယ္။ စြန္႔ပစ္ရမယ္။ တိုင္းျပည္ကိုလဲ ၾကည့္ရမယ္။ Stability ေပါ့။ တည္ၿငိမ္ဖို႔က အဓိက။ ဒါေၾကာင့္ Human Right ဘာညာ၊ လူ႔အခြင့္အေရးေတြထက္ တည္ၿငိမ္ေရးကို အဓိကၾကည့္ရမယ္။ ဒီမိုကေရစီကို ျပင္ပဖိအားနည္းနဲ႔ ရႏိုင္တယ္။ ဘာညာေပါ့။ ဒါဟာ သူငယ္နာမစင္တဲ့ အေတြးေတြပါ။ ဟိုတုန္းက လက္၀ဲသူငယ္နာေပါ့။ အခုေတာ့ ႏုိင္ငံေရးသူငယ္နာ။ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ အဓိက Overwhelming Issue က ဘာလဲ ၾကည့္ရမယ္။ ဘယ္ Issue က ေသာ့ခ်က္က်မလဲ၊ လႊမ္းမိုးမလဲ။ ဒီ Issue ကိုင္မွ အားလံုးကုိင္လႈပ္ႏိုင္မယ္။ Mainlink ေပါ့။ ႀကိဳးကြင္းကို ဘယ္ႀကိဳးစားက စကုိင္လႈပ္မလဲေပါ့။ Mainlink in the change။ မဟာဗ်ဴဟာအျမင္နဲ႔ လုပ္ရမယ္။ ဒါကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ သြားရမယ္။ အဲဒီေတာ့ Pre Electorial Politics နဲ႔ Post Electorial Politics ဆိုတာ ေပၚလာတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲအႀကိဳဥပေဒေတြ ထြက္ဖို႔လိုတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ ဘယ္ေတာ့ထြက္မလဲ။ မသိေသး။ ၂၀၁၀ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္မယ္ဆိုရင္ ေမလက အေကာင္းဆံုးပဲ။ ရာသီဥတုၾကည့္ရမယ္။ ျပည္သူေတြ မဲ႐ံုသြားရမယ္။ အခ်ိဳ႕ကလဲ ႏို၀င္ဘာ။ ျမန္မာျပည္က ေမလက မိုးလဲသိပ္မရွိဘူး။ ဒါကိုလည္း ၾကည့္ရမယ္။

Political Parties ေတြ ေရြးေကာက္ပြဲကို ဗဟိုျပဳရမယ္။ Street Politics က လမ္းေပၚက ႏိုင္ငံေရးပဲ။ ဒါကို အားမကိုးသင့္ဘူး။ ထိုင္းမွာ သီအိုရီထုတ္တယ္။ ပါလီမန္နည္းနဲ႔ အက်င့္စာရိတၱယိုယြင္းမႈကို တိုက္လို႔မရဘူး။ လမ္းေပၚထြက္ ဆႏၵျပၿပီး ျပဳလုပ္ရမယ္လို႔ ထိုင္းမွာ အဘီဆစ္က သီအိုရီထုတ္တယ္။ သူအာဏာရတဲ့အခါက်ေတာ့ သူ႔နည္းနဲ႔သူ ျပန္အသံုးခံရတယ္။ ကုိယ့္ဟာနဲ႔ကုိယ္ ခံရတာ။

ပံုစံအသစ္
ဒီမွာေတာ့ အျပင္ Pressure နဲ႔ Street Politics တို႔ကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမယ္။ တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္နဲ႔ ျဖတ္သန္းရမယ္။ အဲဒီကေနၿပီး လုိက္ေလ်ာညီေထြ အသားက်ေအာင္ လုပ္ရမယ္။ အဲဒီေတာ့ Election ျဖစ္ရင္ Constitution နဲ႔ Political Structure ကို ေဖာ္ထုတ္တာျဖစ္မယ္။ ဒီမွာက ပံုစံအသစ္ ျဖစ္ေနတယ္။ အေဟာအေျပာေကာင္းတာ။ Political Pressure မရွိဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဆင္မေျပဘူး။ ဒီေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ စကားအလွေတြ မေျပာသင့္ဘူး။ အမ်ားပါ၀င္ ပတ္သက္တာတို႔ ဘာတို႔ေျပာဖို႔ အခ်ိန္မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ Diplomacy က စကားအလွေတြ ေျပာေနတာ။ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ၾကည့္ၿပီး ေဘာင္ထဲမွာလုပ္ဖို႔။ အျပင္ကလူေတြကေတာ့ စကားအလွေတြ ေျပာေနတာပါ။ ဒါေတြက အဟုတ္မဟုတ္ဘူး။ Reality မဟုတ္ဘူး။ ႏုိင္ငံျခားက ေျပာေပးတာေတြက ျဖစ္ႏုိင္ေျခ မရွိဘူး။ ႏုိင္ငံေရးဆိုတာက အျဖစ္ကို ရဲရဲၾကည့္ရတယ္။ ဒီေတာ့ တိုးရမယ္ဆိုရင္ တိုးကိုတိုးရမယ္။ လွရဲ႕လား၊ ပရဲ႕လား၊ ၾကည့္ေနလို႔ မရဘူး။ ေလွ်ာက္ရမယ့္လမ္းကို ေလွ်ာက္ကိုေလွ်ာက္ရမယ္။ ျပင္လို႔မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ အေျမာ္အျမင္ႀကီးတဲ့ ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြ လိုလာၿပီ။ Fashion လိုလို၊ Fancy လိုလို မလုပ္သင့္ဘူး။ ေပၚပင္မရဘူး။ Intellectural Debate ျဖစ္ရမယ္။

ဂ်ီၾသေမႀတီပုစၦာ
ပါတီေတြကလည္း Infrastructure base policy ကို အေျချပဳရမယ္။ လက္ရွိထက္ ဘာေကာင္းေအာင္ လုပ္ႏုိင္မလဲလို႔ စဥ္းစားရမယ္။ ခင္ထားတဲ့လမ္း ေလွ်ာက္တတ္ဖို႔ လိုမယ္။ လမ္းေပၚထြက္ၿပီး Redical ဆန္ဆန္လုပ္တဲ့ Latin America ဒီဇိုင္းေတြကို စြန္႔ပစ္သင့္ၿပီ။ ဘယ္သူမွ အက်ိဳးမရွိဘူး။ စနစ္သစ္မွာ အေတြ႔အႀကံဳသစ္နဲ႔ လုပ္ရမယ္။ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ရတာေတြရွိမယ္။ Geometry ပုစၦာလို given နဲ႔တြက္ၿပီး ကုိယ့္အတြက္ space ရွာ၊ ဒီလမ္းေၾကာင္းကေန သိမ္သိမ္ေမြ႔ေမြ႔ ေျပာင္းသြားရမယ္။ အခုဟာက လိႈင္းထဲသြားေနတာ ေလွေပၚမွာ ခုန္ေပါက္လို႔မရဘူး။ နစ္သြားမွာ။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ကတတ္၊ ခုန္တတ္ဖို႔လိုမယ္။ ဒီစနစ္က ဘာျဖစ္တယ္၊ ညာျဖစ္တယ္ ေျပာလို႔မရဘူး။ ဒါမ်ိဳးနဲ႔ လာလုပ္လို႔ မရပါဘူး။ ႏုိင္ငံေရးသမားက ေရြးေကာက္ပြဲနီးရင္ ျပင္ဆင္ရမယ္။ မႀကိဳက္ေသာ္ရွိ၊ ႀကိဳက္ေသာ္ရွိ။ ျမန္မာႏုိင္ငံေရးဟာ Continuity မဟုတ္ဘူး။ ကြင္းဆက္ေတြက ျပတ္ေနတယ္။ Discontinuous ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အေျမာ္အျမင္လိုတယ္။ Institution ကို စဥ္းစားရမယ္။ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြအေနနဲ႔ ကိုယ့္ Interest ကိုပဲ ၾကည့္ေနလို႔မရဘူး။ ႏိုင္ငံေရးပါတီဆိုတာ ေရြးေကာက္ပြဲကို ၀င္ရမယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ႏိုင္ငံေရးပါတီတို႔အတြက္ မ်ိဳးဗီဇျဖစ္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲကို ႏုိင္ငံေရးပါတီက စိတ္မ၀င္စားရင္ မ်ိဳးဗီဇမမွန္လို႔,လို႔ ေျပာရမယ္။ ဟိုအခ်က္ရမွ ဒီအခ်က္ရမွ ဆိုၿပီးေတာ့ လုပ္ေနရင္ေတာ့ ႏုိင္ငံေရးပါတီ မစစ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံေရးပါတီ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြက ဆိုင္းသံၾကားရင္ ကခ်င္တယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲနီးရင္ ရြပိုးထိုးတယ္လို႔ ျမန္မာစကားအေျပာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါ ႏိုင္ငံေရးပါတီတို႔အဖို႔ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ မူရင္းမ်ိဳးဗီဇ ျဖစ္ေၾကာင္းကို ျပတယ္။ ေရြးေကာက္ပြဲႏုိင္ငံေရး Electorial politics ကိုသာ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ဗဟိုျပဳသင့္ၿပီ။ တျခားနည္းလမ္းတို႔ကို စြန္႔ပစ္သင့္ၿပီ။

ရန္ကုန္တိုင္းမ္ဂ်ာနယ္
အတြဲ(၅) အမွတ္(၁၆)

(ေမာင္စူးစမ္း ၏ "ေရြးေကာက္ပြဲ ႏိုင္ငံေရး" စာအုပ္မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္)