ေနာင္အရွည္မွန္းလို႔ ေအာင္သေျပကမ္းစို႔

ဇင္လင္း / ၂၉ ဧျပီ ၂၀၁၀

အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) က စစ္အစိုးရရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပုံမတင္ေတာ့ေၾကာင္း ၿပီးခဲ့တဲ့့ မတ္လ (၂၉) ရက္ေန႔က ဆုံးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ ျပည္တြင္းျပည္ပ တနံတလ်ားအထိ အႀကီးအက်ယ္ ဂယက္႐ိုက္ခတ္သြားခဲ့ပါတယ္။ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္အပါအ၀င္ ျပည္တြင္းျပည္ပ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုမ်ားက စစ္အစိုးရရဲ႕ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပံုကုိ ျပန္ျပင္ဖို႔ ကန္႔ကြက္ေျပာဆိုေနၾကေပမယ့္ စစ္အစိုးရက နားမၾကားသလို ေနျပခဲ့ပါတယ္။ တခ်ိန္တည္းမွာ စစ္တပ္က လႊတ္ေတာ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္ဆင့္မွာ (၄) ပံု (၁) ပံု ေနရာယူထားေပမယ့္ လက္ရွိစနစ္ေလာက္ ဆိုးမည္မထင္ ဆိုသူေတြ၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ မရွိတာထက္ ရွိတာက ပိုေကာင္းႏိုင္တယ္လို႔ မစူးမစမ္း ေျပာေနသူေတြလည္း ရွိေနျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူတခ်ဳိ႕က “မတ္လ (၂၉) အန္အယ္လ္ဒီ သမိုင္း၀င္ ဆုံးျဖတ္ခ်က္” ကို ဘ၀င္မက်ႏိုင္ နားမလည္ႏိုင္ျဖစ္ေနၾကတာ အံ့ၾသစရာေတာ့မဟုတ္ပါ။

သမိုင္း၀င္ ရွစ္ေလးလုံးအေရးေတာ္ပုံႀကီး ဆင္ႏႊဲခဲ့တာ ဒီႏွစ္မွာ (၂၂) ႏွစ္ျပည့္ပါၿပီ။ ဒီအေရးေတာ္ပုံကို ျမန္မာ့မ်က္ေမွာက္သမိုင္းရဲ႕ အခ်ဳိးအေကြ႔ႀကီးတခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ အေရးေတာ္ပုံႀကီးဟာ လူကို လူလို႔မျမင္တဲ့ မဆလစစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို ၿဖိဳလွဲႏိုင္ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ေရး၊ တရားမွ်တေရးနဲ႔ တန္းတူေရးဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အသိအျမင္ေတြကို အေရးေတာ္ပုံက ရွင္သန္လာေစခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ကို စိန္ေခၚအန္တုႏိုင္တဲ့ လူထုေခါင္းေဆာင္တေယာက္ကိုလည္း အေရးေတာ္ပုံက ေမြးဖြားေပးခဲ့ပါတယ္။ တဆက္တည္းမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္နဲ႔ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ေတြဟာလည္း အေရးေတာ္ပုံရဲ႕ ေအာင္သီးေအာင္ပြင့္ေတြပါပဲ။ ဒီေနရာမွာ ပိုၿပီးအေရးပါတဲ့အခ်က္က အေရးေတာ္ပုံရဲ႕ သက္ေရာက္မႈအရွိန္ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္း ထူးထူးျခားျခား ျဖစ္ခဲ့ျခင္းပါပဲ။ အဲဒီအလွည့္အေျပာင္းက စစ္၀ါဒ၊ စစ္အာဏာရွင္၀ါဒ၊ ‘ပုရိသ ပဓာန၀ါဒ’ လႊမ္းမိုးေနမႈကို တပ္လွန္႔စိန္ေခၚလိုက္တဲ့ အသံလည္းျဖစ္တယ္။ စိန္ေခၚသူအျဖစ္ အေရးေတာ္ပုံက ေမြးထုတ္ေပးလိုက္သူကေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပါပဲ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ‘ပုရိသ ပဓာန၀ါဒ’ ႀကီးစိုးေနတာ အေတာ္ၾကာပါၿပီ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈအခန္းက႑ေတြမွာ မိန္းမသားေတြကို ေနရာမေပးတာ ၾကာလွပါၿပီ။ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္၊ ပါေမာကၡခ်ဳပ္လို ရာထူးမ်ဳိးမွာေတာင္ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေနရာေပးခဲ့ဖူးတာ မရွိပါဘူး။ ဒု-၀န္ႀကီး၊ ၀န္ႀကီးဆိုတဲ့ ရာထူးမ်ဳိးကေတာ့ ပိုေ၀းေသးတာေပါ့။ ဒီလိုျဖစ္ရတာ စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ပေဒသရာဇ္ဆန္တဲ့ အေတြးအေခၚေၾကာင့္ပါပဲ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ဳိးမွာ ျပည္သူက ‘ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္’ ကို လူထုေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ျခင္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့ အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္းပါပဲ။

ဒီအလွည့္အေျပာင္းကို လက္မခံႏိုင္တဲ့ စစ္အာဏာရွင္ ပုရိသႀကီးတစုဟာ ယေန႔ထက္တိုင္ ခုခံတိုက္ခိုက္ေနတာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ၂၀၀၈ နာဂစ္ဖြဲ႔စည္းပုံမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ပဓာနက်တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈေနရာေတြ ရယူခြင့္မရွိေအာင္ ျပ႒ာန္းဟန္႔တားထားတာဟာ ‘ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္’ ကိုသာမက အမ်ဳိးသမီးအားလုံးကိုပါ ခြဲျခားႏွိမ့္ခ်လိုတာေၾကာင့္ ျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားပါတယ္။ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲရလဒ္ကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ျငင္းဆန္လက္မခံခဲ့တာဟာလည္း ဒီအေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္းတိုက္ပြဲရဲ႕ အဆက္ပါပဲ။ ရွစ္ေလးလုံး ျပည္သူ႔ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္က ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ (Political System Change) ျဖစ္ပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရး၊ တရားမွ်တေရးနဲ႔ တန္းတူေရးဆိုတဲ့ ဒီမိုကေရစီပိုင္ခြင့္ကို ေတာင္းတာပါ။ ‘တန္းတူေရး’ လို႔ ေျပာတဲ့ေနရာမွာ လူမ်ဳိး၊ လူတန္းစား၊ ႏိုင္ငံေရးယုံၾကည္ခ်က္နဲ႔ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာတင္မက ‘လိင္’ ခြဲျခားဆက္ဆံမႈ မျပဳလုပ္ေရးလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္ရဲ႕ အႏွစ္သာရဟာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒသမ်ားကို အေျခခံပါတယ္။ ဖြဲ႔စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို အမ်ဳိးသားမ်ားနဲ႔ တန္းတူအခြင့္အေရးေပးရမယ္၊ တန္းတူအကာအကြယ္ေပးရမယ္၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ႏွိမ္ခ်ခြဲျခားဆက္ဆံမႈမ်ားမွ အကာအကြယ္ေပးမယ့္ လူထုလူတန္းစားဆိုင္ရာ အဖြဲ႔အစည္းေတြကိုလည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြဲ႔ခြင့္ေပးရမယ္။ လူပုဂၢိဳလ္ တဦးတေယာက္ကျဖစ္ေစ၊ ပါတီအသင္းအဖြဲ႔တခုခုကျဖစ္ေစ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းတခုခုကျဖစ္ေစ၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ခြဲျခားႏွိမ္ခ် ဆက္ဆံမႈမျပဳႏိုင္ေအာင္ အေျခခံဥပေဒက ထိထိေရာက္ေရာက္ အကာအကြယ္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။

အမ်ဳိးသမီးမ်ားရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳ အသိအျမင္ အေတြးအေခၚ အစြမ္းအစေတြကို တန္ဖိုးထား ေနရာမေပးတဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ဒီေန႔ေခတ္မွာ ဒီမိုကေရစီ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအျဖစ္ ကမာၻက အသိအမွတ္ျပဳမွာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ဒီေန႔ ကမာၻ႔လူဦးေရထက္၀က္ဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားျဖစ္တယ္။ ကမာၻ႔စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ ကုန္စည္ထုတ္လုပ္မႈကို စြမ္းေဆာင္တဲ့ လူသားရင္းျမစ္ရဲ႕ ထက္၀က္ဟာလည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံအသီးသီးမွာ မဲဆႏၵေပးပိုင္ခြင့္ရွိသူ ထက္၀က္ဟာလည္း အမ်ဳိးသမီးေတြပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတခုရဲ႕ မူ၀ါဒခ်မွတ္သူမ်ား၊ အေရးႀကီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်မွတ္သူမ်ားကို ေရြးခ်ယ္ရာမွာ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ခ်န္ထားဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အေရးေတာ္ပုံက ‘ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္’ ကို လူထုေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳလိုက္ျခင္းဟာ အေရးႀကီးတဲ့ အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တာျဖစ္တယ္။

အမ်ဳိးသမီးေတြကို မူ၀ါဒခ်မွတ္ခြင့္မရရွိေအာင္ ပိတ္ပင္ဟန္႔တားေနသူမ်ားဟာ ပေဒသရာဇ္အေတြးအေခၚေဟာင္းလက္ခံသူ လက္ရွိစစ္အာဏာရွင္မ်ားသာျဖစ္တယ္။ တကယ္ေတာ့ လက္ရွိဗိုလ္သန္းေရႊေခါင္းေဆာင္တဲ့ စစ္အုပ္စုက အေတြးအေခၚ အလွည့္အေျပာင္း သမိုင္းျဖစ္စဥ္ကို ခုခံအန္တုေနတာဟာ အခ်ည္းအႏွီးအားထုတ္မႈသာျဖစ္တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ။ “အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ ခြဲျခားဖိႏွိပ္မႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္” The Convention on the Elimination of All Forms of Discrimination against Women (CEDAW) ကို ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၃၀) ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈနဲ႔ ကုလသမဂၢအေထြေထြညီလာခံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ (၃၄/၁၈၀) အရ ၁၉၇၉ ဒီဇင္ဘာ (၁၈) မွာ အတည္ျပဳထားၿပီးျဖစ္တယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံကလည္း လက္မွတ္ေရးထိုးထားၿပီးျဖစ္လို႔ လိုက္နာက်င့္သုံးရမယ့္ တာ၀န္ရွိတယ္။ လက္မွတ္ေရးထိုးထားတဲ့ အဖြဲ႔၀င္ႏိုင္ငံေတြဟာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို အမ်ဳိးသားမ်ားနဲ႔တန္းတူ အေျခခံႏိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္၊ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးရပိုင္ခြင့္ေတြ ေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံ့အေရးအရာကိစၥေတြကို စီမံခန္႔ခြဲဆုံးျဖတ္ရာမွာလည္း အမ်ဳိးသမီးေတြကို တန္းတူပါ၀င္ခြင့္ေပးရမွာျဖစ္တယ္။

လက္ရွိ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္မ်ားသမဂၢ (အုိင္ပီယူ) ရဲ႕ သုေတသနျပဳခ်က္အရ ႏိုင္ငံတကာ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္ေတြမွာ အမ်ဳိးသမီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ (၈,၀၁၇) ေယာက္ရွိၿပီး၊ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္က (၃၆,၀၀၆) ဦး ရွိတာေၾကာင့္ ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္မ်ားမွာ အမ်ိဳးသမီးကိုယ္စားျပဳမႈ (၁၈.၂) ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္က်င့္သုံးတဲ့ ႏိုင္ငံ (၁၈၉) ႏိုင္ငံအနက္ ႏိုင္ငံ (၃၀) မွာ အမ်ဳိးသမီးေခါင္းေဆာင္ေတြ ဦးေဆာင္ေနတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါက ကမာၻမွာျဖစ္ေပၚေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီးအခြင့္အေရးဆိုင္ရာ သမိုင္းျဖစ္ေပၚတိုးတက္မႈ ၫႊန္းကိန္းျဖစ္တယ္။ ဒီသမိုင္းပင္မေရစီးကို ခုခံဆန္႔က်င္ေနျခင္းဟာ မိုက္မဲမႈသက္သက္ပါပဲ။

ဒီေနရာမွာ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ (အန္အယ္လ္ဒီ) ရဲ႕ မတ္လ (၂၉) ရက္ေန႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို ျပန္ေကာက္ၾကည့္ရေအာင္။ စစ္အစိုးရရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒ တရားမွ်တမႈမရွိတဲ့အတြက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီအျဖစ္ မွတ္ပုံမတင္ေတာ့ဘူးလို႔ အန္အယ္လ္ဒီက ေၾကညာလိုက္တာဟာ ပါတီကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ျခင္း အလ်ဥ္းမဟုတ္ဆိုတာ ဦးစြာသေဘာေပါက္ဖို႔လိုပါတယ္။ ဒါဟာ တိုက္ပြဲနည္းဗ်ဴဟာ ေျပာင္းလိုက္ျခင္းသာ ျဖစ္တယ္။ အန္အယ္လ္ဒီက လူထုနဲ႔ပိုၿပီး နီးနီးကပ္ကပ္ လက္တြဲအလုပ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ လုပ္ဟန္ေျပာင္းလိုက္တဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ စတင္ဖြဲ႔စည္းစဥ္ကတည္းက ဒီမုိကေရစီေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ အာဏာရွင္မဟုတ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီအစိုးရမ်ား ေပၚေပါက္ေရးအတြက္ အၾကမ္းမဖက္တဲ့နည္းနဲ႔ အမ်ဳိးသားရင္ၾကားေစ့ေရးကို မ်က္ႏွာမူ အားထုတ္ခဲ့တာေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အန္အယ္လ္ဒီဟာ ကမာၻမွာ အေျမာ္အျမင္အမဲ့ဆုံး၊ အရက္စက္ အၾကမ္းၾကဳတ္ဆုံး၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္နဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့အတြက္ ထင္သေလာက္ ခရီးမေပါက္တာ အမွန္ပါပဲ။ အန္အယ္လ္ဒီကလည္း ၀န္ခံၿပီးပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ စစ္အစိုးရရဲ႕ နာဂစ္ဖြဲ႔စည္းပုံနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပုံတင္ဥပေဒကို ရဲရဲရင့္ရင့္ ျငင္းဆန္လိုက္တာဟာ အန္အယ္လ္ဒီအေနနဲ႔ လူထုက လႊဲအပ္ထားတဲ့ အေရးေတာ္ပုံတိုက္ပြဲအလံကို ပိုမိုျမင့္ျမင့္မားမား လႊင့္တင္လိုက္တာသာ ျဖစ္တယ္။ အာဏာရွင္ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေၾကာင့္ အညံ့ခံ ဒူးေထာက္သြားမွာမဟုတ္ဆိုတာ ျပသလိုက္တာျဖစ္တယ္။ အေရးေတာ္ပုံအလံ မလွဲသမွ် တိုက္ပြဲဆက္ရွိေနမယ္။ လူထုဆႏၵကို အေျခခံထားတဲ့ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္မူ၀ါဒလည္း ဆက္လက္ရွင္သန္ေနမွာျဖစ္တယ္။

အန္အယ္လ္ဒီဟာ လူထုတိုက္ပြဲထဲက ေပၚထြက္လာတဲ့ လူထုပါတီျဖစ္ပါတယ္။ စစ္အာဏာေဘာင္ထဲမွာ မွတ္ပုံမတင္႐ုံနဲ႔ အန္အယ္လ္ဒီ ပ်က္သုဥ္းသြားၿပီလို႔ သုံးသပ္ေနသူေတြ သတိမူသင့္တဲ့အခ်က္က အန္အယ္လ္ဒီဟာ ဒီအေရးႀကီး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကို မခ်မီ ေအာက္ေျခလူထုထဲမွာ သေဘာထားေကာက္ခံမႈ လုပ္ခဲ့ေသးတယ္ ဆိုတာပါပဲ။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ကိုယ္တိုင္လည္း ဒီအခ်က္ကို အေလးအနက္ ထားခဲ့ပုံရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေဒၚစုတဦးတည္းရဲ႕ တင္ႀကိဳသေဘာထားေဖာ္ျပမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာရတယ္လို႔ ေ၀ဖန္ရင္ လုံး၀မွားပါတယ္။ ေနာက္ သတိျပဳသင့္တဲ့အခ်က္က ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ေရစီးအတိုင္း ေရသာခို ေမွ်ာလိုက္သြားတဲ့ သေဘာမဟုတ္ဘူးဆိုတာပါပဲ။ ေရရွည္အျမင္နဲ႔ ေရဆန္ကို ဆန္တက္လိုက္တာပါ။ ဆင္ေသေကာင္ကို စီးၿပီး လိုက္ပါသြားတဲ့ က်ီးမိုက္မဟုတ္တာ ေသခ်ာပါတယ္။

၁၉၉၁ ခုႏွစ္ စာေရးသူ အင္းစိန္ေထာင္အတြင္းရွိစဥ္က စစ္ဗိုလ္ေဟာင္း အန္အယ္လ္ဒီအမတ္တဦးရဲ႕ ေ၀ဖန္ခ်က္ကို အခုထိ မွတ္မိေနပါတယ္။ သူက ေဒၚစုအေနနဲ႔ ေခါင္းမာမေနဘဲ အဂၤလန္ျပန္သြားလိုက္ရင္ သိပ္ေကာင္းမွာပဲတဲ့။ ဒါဆိုရင္ အန္အယ္လ္ဒီထဲက စစ္ဗိုလ္ေဟာင္း ေခါင္းေဆာင္မ်ားနဲ႔ စစ္အစိုးရေခါင္းေဆာင္မ်ားအၾကား ေစ့စပ္ညိႇႏိႈင္းလို႔ရဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ သူက ေဒၚစုကို အေခ်ာင္လမ္း လိုက္ေစခ်င္တဲ့သေဘာပါ။ ဒီအျမင္မ်ဳိးက စိတ္ဓာတ္က်ေနသူေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ ခြၽတ္ၿခံဳက်ေနသူေတြ၊ အေခ်ာင္သမားေတြမွာသာ ရွိတတ္တာျဖစ္တယ္။

ဒီေန႔ ျမန္မာ့ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံကို ကမာၻက အာ႐ုံစိုက္လာတာဟာ အေရးေတာ္ပုံက ေမြးထုတ္လိုက္တဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္လို သႏၷိ႒ာန္ခိုင္မာ ရဲရင့္ထက္ျမက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျငင္းစရာ မလိုတဲ့ကိစၥျဖစ္တယ္။ ေဒၚစုသာ အဂၤလန္ျပန္သြားလိုက္ရင္ အေရးေတာ္ပုံဟာ ေခါင္းေဆာင္မႈ အက်ပ္အတည္း မလြဲမေသြ ႀကံဳရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုသာျဖစ္ခဲ့ရင္ အျမတ္ထြက္မွာက စစ္အာဏာရွင္ပဲျဖစ္လိမ့္မယ္။ ဒီကေန႔ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ေက်ာ္ေပမယ့္ အေရးေတာ္ပုံစိတ္ဓာတ္ ေမွးမွိန္မသြားေသးတာ အထင္အရွားပါပဲ။

အေရးေတာ္ပုံ မေအာင္ျမင္ေသးတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔ ေဒၚစုကိုပဲ အျပစ္ဖို႔ၾကမယ္ဆိုရင္ အလြန္အျမင္က်ဥ္းရာ က်ပါလိမ့္မယ္။ အလားတူ ေဒၚစုကို ေ၀ဖန္သူေနာက္တဦးက Living Color မဂၢဇင္းနဲ႔ The Voice ဂ်ာနယ္ထုတ္ေ၀သူ ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ (ေဆာင္းပါးဆရာ ေအာင္ထြဋ္) ျဖစ္ပါတယ္။ သူက “က်ေနာ္သာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေနရာမွာရွိခဲ့ရင္ နံပါတ္တစ္က ဘာလုပ္မလဲဆိုေတာ့ ဒီ Road Map အတိုင္း လိုက္သြားလိုက္မယ္” လို႔ မဇၩိမသတင္းနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာသြားတယ္။ ဒါ့အျပင္ သူက အန္အယ္လ္ဒီအေနနဲ႔ စစ္အစိုးရအေျခခံဥပေဒကို ေထာက္ခံဖို႔၊ ေရြးေကာက္ပြဲဝင္ၿပဳိင္ဖို႔၊ ၿပိဳင္တဲ့အခါ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္မွာ တဝက္သာ ဝင္ၿပိဳင္ဖို႔ စသျဖင့္လည္း အႀကံျပဳထားတယ္။ ေရစီးအတိုင္း ေရသာခို ေမွ်ာလိုက္သြားေရး သေဘာပါပဲ။

ဒါေပမယ့္ ေဒါက္တာေန၀င္းေမာင္ သတိလြတ္ေနတဲ့ အခ်က္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ လူထုအေရးေတာ္ပုံက ေမြးထုတ္လိုက္တဲ့ ကိုယ္က်ဳိးစြန္႔ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ၿပီး သူက လူထုအေရးေတာ္ပုံစည္း၀ိုင္းအျပင္ကလူ ျဖစ္တဲ့အခ်က္ပါပဲ။ ဆိုလိုတာက ေဒၚစုက ဒီေန႔ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး လက္ေတြ႔နယ္ပယ္ထဲမွာ ေသာ့ခ်က္ေနရာ ေရာက္ရွိေနသူ၊ လူထုယုံၾကည္ကိုးစားမႈကို ဦးထိပ္ရြက္ထားရသူျဖစ္တယ္။ သူကေတာ့ သူ႔အက်ဳိးစီပြားကို ငဲ့ကြက္ၿပီး စစ္အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႔ အလြမ္းသင့္ေအာင္ေနရသူ၊ ႏိုင္ငံေရးလက္ေတြ႔နယ္ပယ္ထဲမွာ မရွိသူျဖစ္ေနျခင္းပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚစုရဲ႕ စဥ္းစားဆုံးျဖတ္ပုံကို ေန၀င္းေမာင္ ဉာဏ္မမီႏိုင္လို႔ဆိုပါရေစ။

အန္အယ္လ္ဒီလည္း အလားတူပါပဲ။ လူထုတိုက္ပြဲအေရးေတာ္ပုံထဲက ေပါက္ဖြားလာတဲ့ ပါတီျဖစ္တယ္။ ကိုယ္မယုံၾကည္တဲ့ အာဏာရွင္အႀကိဳက္ ဖြဲ႔စည္းပုံနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲဥပေဒေတြကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ပါမယ္လို႔ သစၥာဆိုလိုက္ရင္ မူမရွိတဲ့ပါတီ၊ အေခ်ာင္လမ္းလိုက္တဲ့ ပါတီ၊ ၁၉၉၀ လူထု Mandate ကို စြန္႔ပစ္တဲ့ပါတီျဖစ္သြားမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အန္အယ္လ္ဒီရဲ႕ လက္ရွိဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ႏိုင္ငံေရးလက္ေတြ႔အေပၚ အေျခခံၿပီး ေရရွည္တိုက္ပြဲအတြက္ နည္းဗ်ဴဟာအသစ္ ျပင္ဆင္တာ ျဖစ္တယ္။ လူထုနဲ႔ ပိုမိုထိေတြ႔ ေပါင္းစပ္ႏိုင္ဖို႔ အားထုတ္တာျဖစ္တယ္။ ပါတီဖ်က္သိမ္းတာ လုံး၀မဟုတ္ေၾကာင္း ျမင္ဖို႔လိုတယ္။ ဒီေနရာမွာ ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ (၅၅) ႏွစ္ေျမာက္ လြတ္လပ္ေရးေန႔အခမ္းအနားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာခဲ့တဲ့ မိန္႔ခြန္းတပိုဒ္ကို ေလ့လာၾကည့္ေစခ်င္တယ္။

“ႏိုင္ငံကို အက်ဳိးျပဳမယ့္ အဖြဲ႔အစည္းတခုဆိုတာဟာ ပထမဦးဆုံးအားျဖင့္ ႏိုင္ငံနဲ႔ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားအေပၚမွာ ထားတဲ့ ေစတနာဟာ မွန္ရမယ္။ ဇြဲ၊ လုံ႔လ၊ ၀ိရိယရွိရမယ္။ ကိုယ္မွန္ကန္တယ္ထင္တဲ့ ကိစၥေတြအေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ သတၱိရွိရွိနဲ႔ လုပ္ရဲရမယ္။ ကိုယ္က်ဳိးမရွာရဘူး။ ဒါ အခုကတည္းက က်မတို႔ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္၀င္ေတြအားလုံးကို သတိေပးပါရေစ။ ေနရာလိုခ်င္လို႔၊ အခြင့္အေရးလိုခ်င္လို႔ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြ မထားပါနဲ႔။ က်မတို႔အဖြဲ႔အတြင္းမွာေတာင္မွ ေနရာလိုခ်င္တဲ့ ဟာေလးေတြ က်မတို႔ ေတြ႔ေနရတယ္။ အခုကတည္းကေနၿပီးေတာ့ ဒီစိတ္ေတြ ေဖ်ာက္ပါ။ ဒီစိတ္ေတြ ေမြးထားလို႔ရွိရင္ ပိုၿပီးေတာ့ ႀကီးထြားလာလို႔ရွိရင္ တေန႔မွာ ျပႆနာျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေနရာလိုခ်င္လို႔ အခြင့္အေရးလိုခ်င္လို႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တဲ့လူေလာက္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ိဳးယုတ္ေစတဲ့သူမ်ိဳး မရွိဘူးဆိုတာကို စြဲမွတ္ထားၾကပါ။ က်မတို႔အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ထဲမွာ ဒီလိုလူေတြကို ဘယ္ေတာ့မွ ၾကာၾကာထားမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းျပည္အတြက္ ေစတနာမမွန္ဘူးဆိုတာ ေပၚလာလို႔ရွိရင္ ဒီလိုပုဂၢိဳလ္ေတြကို အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ထဲကေန ဖယ္ထုတ္လိုက္ရမွာပဲ။ က်မတို႔အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ထဲမွာ ဒီလိုပုဂၢိဳလ္ေတြ သိပ္မ်ားလာၿပီဆိုရင္ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္တခုလုံးကိုေတာင္ ဖ်က္လိုက္ရမွာပဲ။ ႏိုင္ငံအက်ဳိးအတြက္ ဒီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကို စြန္႔ဖို႔ရာ က်မတို႔ လုံးလုံး၀န္မေလးပါဘူး။ ႏိုင္ငံအက်ဳိးကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ထမ္းေဆာင္သြားမွသာ ဒီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ဟာ ရပ္တည္ပိုင္ခြင့္ရွိတာပါ။”

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ႏိႈးေဆာ္ထားသလို လက္ရွိႏိုင္ငံေရးနယ္ပယ္မွာ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူတို႔အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံနဲ႔ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ားအေပၚမွာထားတဲ့ မိမိတို႔ေစတနာ မွန္မမွန္ ဆန္းစစ္မိၾကပါရဲ႕လား။ အက်ဳိးေမွ်ာ္စိတ္၊ အခြင့္အေရးေမွ်ာ္စိတ္ေတြ ပယ္သတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါရဲ႕လား။ ‘ေနရာလိုခ်င္လို႔ အခြင့္အေရးလိုခ်င္လို႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္တဲ့လူေလာက္ တိုင္းျပည္အတြက္ အက်ဳိးယုတ္ေစတဲ့သူမ်ိဳး မရွိဘူးဆိုတာကို စြဲမွတ္ထားၾကပါ’ ဆိုတဲ့ စကားဟာ အလြန္မွန္ပါတယ္။ အေရးေတာ္ပုံ တပ္သားမ်ားအၾကားက အဓိက မသင့္ျမတ္မႈေတြဟာ ေနရာလုတာ အခြင့္အေရးလုတာက အစပ်ဳိးတာပါပဲ။ ဒီေန႔ထက္ထိ အေရးေတာ္ပုံ ၾကန္႔ၾကာေနရတာဟာ အေထြေထြညီၫြတ္ေရး အားနည္းမႈလည္း တေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံ့အက်ဳိးထက္ ကိုယ္က်ဳိးေရွ႕တန္းတင္ စဥ္းစားရင္ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အခ်င္းခ်င္းအၾကား စိတ္၀မ္းကြဲတတ္တာ သဘာ၀ပါပဲ။ ေဒၚစုက သူ႔ေမွ်ာ္မွန္းခ်က္ကို အခုလို ေဖာ္ျပဖူးပါတယ္။

“ျပည္သူလူထုအတြက္ က်မ အလိုခ်င္ဆံုးကေတာ့ စစ္မွန္တဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေအာက္မွာ လံုလံုၿခံဳၿခံဳေနရဖို႔နဲ႔ စစ္မွန္တဲ့ လံုၿခံဳမႈေအာက္မွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေနထိုင္ႏိုင္ဖို႔ပါပဲ။ အေၾကာက္တရားႀကီးစိုးမႈ အေႏွာင္အဖြဲ႔ေတြကို ဖယ္ရွားႏိုင္တဲ့ လူထုအျဖစ္ က်မ ျမင္ေတြ႔လိုပါတယ္။ လြတ္လပ္တဲ့ လူသားေတြအျဖစ္ ျမန္မာျပည္သူေတြ ေခါင္းေမာ့ရင္ေကာ့ေနႏိုင္တာကို က်မ ျမင္ေတြ႔လိုပါတယ္။ က်မတို႔အားလံုးအတြက္ ပိုၿပီးသာယာခ်မ္းေျမ့တဲ့၊ ပိုၿပီးလုံၿခံဳမႈရွိတဲ့ လူ႔ေဘာင္တခုကို စည္းစည္းလံုးလံုး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ႀကိဳးပမ္းတည္ေဆာက္ေနၾကတာကို က်မ ျမင္ေတြ႔လိုပါတယ္။” (“လြတ္လပ္မႈကိုပဲ က်မတို႔ လိုခ်င္တယ္” Parade မဂၢဇင္း၊ မတ္လ ၉ ရက္ ၂၀၀၃)

၁၉၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပုံႀကီး ဆင္ႏႊဲခဲ့တာ (၂၂) ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ေအာင္ပြဲမရေသးတာမွန္ေပမယ့္ အေရးေတာ္ပုံ ရွင္သန္ေနဆဲရွိပါတယ္။ အထက္မွာဆိုခဲ့သလို အေရးေတာ္ပုံက စြမ္းအားေတြ အမ်ားအျပား ေပးခဲ့ပါတယ္။ ႀကီးမားတဲ့ အေတြးအေခၚအလွည့္အေျပာင္းကို အေရးေတာ္ပုံက ဖန္တီးႏိုင္ခဲ့တယ္။ စစ္အာဏာရွင္ေတြကို ေၾကာက္ဒူးတုန္ေစတဲ့ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္ကိုလည္း ေမြးဖြားေပးခဲ့တယ္။ ဒီမိုကေရစီေခါင္းေဆာင္နဲ႔အတူ လူထုကိုယ္စားျပဳ အေရးေတာ္ပုံပါတီ အန္အယ္လ္ဒီကိုလည္း ေပၚထြန္းေစခဲ့တယ္။ အန္အယ္လ္ဒီနဲ႔အတူ လူငယ္မ်ဳိးဆက္သစ္ေတြလည္း ေမြးထုတ္ေပးခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ထူးခြ်န္ထက္ျမက္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္မႈ၊ လူငယ္မ်ဳိးဆက္သစ္ရဲ႕ ႏိုးၾကားတက္ႂကြမႈတို႔နဲ႔အတူ အန္အယ္လ္ဒီဟာ သူ႔တာ၀န္ေက်ပြန္သည္အထိ ဆက္လက္တိုက္ပြဲ၀င္ဦးမွာ အေသအခ်ာျဖစ္ပါတယ္။

လူတေယာက္သက္တမ္းနဲ႔ ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ရင္ေတာ့ ႏွစ္ေပါင္း (၂၀) ဆိုတဲ့ကာလဟာ ၾကာေပတာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံတခု လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္က်ေတာ့ လုံေလာက္တဲ့ ကာလလို႔ မဆိုႏိုင္ဘူး။ သမိုင္းအလွည့္အေျပာင္းနဲ႔ တဆက္တစပ္တည္းရွိေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရးတိုက္ပြဲတိုင္းဟာ အခ်ိန္ယူရတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ - သမၼတ ‘ေအဗရာဟင္ လင္ကြန္း’ လက္ထက္ ၁၈၆၅ မွာ ေငြ၀ယ္ကြၽန္စနစ္ ဖ်က္သိမ္းတဲ့ ဥပေဒျပ႒ာန္းခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ႏွစ္ေပါင္း (၁၀၀) ေက်ာ္ ၾကာၿပီး လူမည္း လူ႔အခြင့္အေရးေခါင္းေဆာင္ ‘မာတင္လူသာကင္း’ ေခတ္အထိ လူမည္းအခြင့္အေရး ျပည့္ျပည့္၀၀ရဖို႔ ေသြးေျမက်ခံ တိုက္ေနခဲ့ၾကရတုန္းပဲ။

၁၇၈၉ ခုႏွစ္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးရဲ႕ ဦးတည္ခ်က္က ‘သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္ ဖ်က္သိမ္းေရး၊ ဒီမိုကေရစီသမၼတႏိုင္ငံ ထူေထာင္ေရး’ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၈၇၀ ျပင္သစ္-ပရပ္ရွားစစ္ပြဲမွာ တတိယ နပိုလ်ံဘုရင္ စစ္႐ႈံးၿပီးမွ အခက္အခဲေတြၾကားက ‘တတိယ ဒီမိုကေရစီသမၼတႏိုင္ငံ’ ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ကမာၻစစ္ (၂) ခုၿပီးမွ ၁၉၄၆ မွာ ‘စတုတၳ ဒီမိုကေရစီသမၼတႏိုင္ငံ’၊ ၁၉၅၈ ပၪၥမ ဖြဲ႔စည္းပုံေရးဆြဲၿပီးမွ ‘ပဥၥမ ဒီမိုကေရစီသမၼတႏိုင္ငံ’ ထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့တာ ယေန႔ေခတ္အထိျဖစ္တယ္။ အဲဒီသမိုင္းေတြနဲ႔ ႏိႈင္းခ်ိန္ၾကည့္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ႐ုန္းကန္အားထုတ္ရတဲ့ အခ်ိန္ကာလခရီးတာကို ၾကာလွတယ္လို႔ ဆိုဖို႔ခက္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ (Political System Change) အတြက္ အန္အယ္လ္ဒီ ေရွ႕ဆက္ရမယ့္ ခရီးမွာ လူထုက ဆက္လက္၀န္းရံေပးဖို႔ လိုပါတယ္။ အန္အယ္လ္ဒီဟာ လူထုပါတီျဖစ္လို႔ မူလဒီမိုကေရစီရည္မွန္းခ်က္ ေအာင္သည္အထိ မတြန္႔မဆုတ္ ဆက္လက္၀န္းရံၾကဖို႔လိုပါတယ္။

ကဗ်ာတပုဒ္နဲ႔ ေဆာင္းပါးကို နိဂုံးခ်ဳပ္ပါရေစ။ ကဗ်ာရွင္က ဆရာ ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၉၅ စစ္ေခြးတိုက္မေရာက္မီအခ်ိန္ေလာက္က အင္းစိန္ေထာင္တြင္းထုတ္ ဒီလႈိင္းစာေစာင္မွာ ပါခဲ့တယ္ ထင္ပါတယ္။ အဓိပၸာယ္ေရာ ကာရန္ပါ လွပလို႔ မွတ္ဉာဏ္မွာ က်န္ေနတဲ့ ကဗ်ာပါ။

“ေအာင္သေျပကမ္းစို႔”


• ဒို႔အမ်ိဳးသားေတြ
ေပါင္းစည္းစုလို႔
ေကာင္းခ်ီးျပဳစို႔
ဒီမိုကေရစီ။

• တိုင္းရင္းသားေတြ
ညီေနာင္သင့္လို႔
ျပည္ေထာင္ျမႇင့္စို႔
ခြင့္တူညီ။

• ဒို႔ျပည္သူေတြ
ေနာင္အရွည္မွန္းလို႔
ေအာင္သေျပကမ္းစို႔
အန္အယ္လ္ဒီ။
(ဟံသာ၀တီ ဦး၀င္းတင္)