ဦးေအာင္ခင္ / ၁၂ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၀၉
ကုိးကန္႔ေဒသကုိ ဗမာစစ္တပ္က၀င္စီးၿပီး လုယက္တဲ့အတြက္ တ႐ုတ္လုပ္ငန္းရွင္ေတြ နစ္နာဆုံး႐ႈံးရတဲ့ကိစၥမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေဒၚလာသန္း (၄၀) ေက်ာ္ေပးဖုိ႔ ယူနန္ဘက္က ေတာင္းထားေၾကာင္း သိရတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကုိးကန္႔နဲ႔‘၀’ေဒသကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံထဲက တ႐ုတ္ျပည္နယ္လု႔ိေခၚႏုိင္တယ္။ ကုိးကန္႔အဖြဲ႔နဲ႔ ဗမာစစ္အစုိးရ ပထမဆုံးအပစ္အခတ္ ရပ္စဲႏုိင္ေအာင္ ၾကား၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးသူ ဘိန္းေမွာင္ခုိေဟာင္း ေလာ္စစ္ဟန္ဟာ ကုိးကန္႔တ႐ုတ္ပါ။ ကုိးကန္႔နယ္မွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ စီးပြားေရးလုပ္ခြင့္ရတာဟာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲရတဲ့အေၾကာင္းတခုျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ စာခ်ဳပ္စာတမ္းေရးထားတာမဟုတ္ဘဲ ႏုတ္ကတိေလာက္နဲ႔ နားလည္မႈယူထားတာျဖစ္လုိ႔ တ႐ုတ္ပုိင္ပစၥည္းသိမ္းတာ အျငင္းပြားစရာျဖစ္ေနတယ္။
ျမန္မာျပည္ထဲ ယူနန္တ႐ုတ္၀င္ေနတာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီေနပါၿပီ။ ယူနန္နဲ႔ အထက္ျမန္မာျပည္ဆက္ေနတာမုိ႔ ယူနန္မွာ အေျပာင္းအလဲျဖစ္တုိင္း ျမန္မာျပည္အထိ ဂယက္႐ုိက္လာတတ္တယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ (၂,၀၀၀) ေက်ာ္ ယူနန္မွာႀကီးစုိးတဲ့ နန္ေက်ာင္က ၀င္တုိက္တဲ့အတြက္ ပ်ဴႏုိင္ငံပ်က္စီးရတယ္လုိ႔ ေရွးေဟာင္းသမုိင္းဆရာေတြက ဆုိပါတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာ မြန္ဂုိအာဏာရၿပီး ယူနန္အထိ အာဏာစက္ ခ်ဲ႕လာတဲ့အခါ ျမန္မာနဲ႔ထိေတြ႔ၿပီး (၁၃) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းမွာ မြန္ဂုိ၀င္တုိက္တဲ့အတြက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ တည္ရွိခဲ့တဲ့ ပုဂံျပည္ပ်က္စီးရတယ္။ အဲဒီေနာက္ ရွမ္းမ်ဳိးႏြယ္တည္ေထာင္တဲ့ အင္း၀နန္းဆက္အႏွစ္တရာေက်ာ္မွာ ယူနန္-ျမန္မာကုန္သြယ္ေရး စတင္တယ္လုိ႔ သမုိင္းဆရာေတြက ဆုိတယ္။
(၁၇) ရာစုမွာ တ႐ုတ္ ‘မင္’ မင္းဆက္ကုိ မန္းခ်ဴးခ်င္က ျဖဳတ္ခ်တဲ့အခါ ေနာက္ဆုံး ‘မင္’ မင္းဆက္ျဖစ္သူ ‘ယုံလီ’ မင္း ျမန္မာျပည္ထဲ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံတယ္။ အဲဒီအခါမွာ ‘မင္’ မင္းဆက္ကုိ လုိလားတဲ့ ျမန္မာျပည္ေရာက္တ႐ုတ္ေတြ စခန္းထၾကတဲ့အတြက္ တုိင္းေရးျပည္ရာ အလြန္႐ႈပ္ေထြးလာတယ္တဲ့။ ေနာက္ဆုံး တ႐ုတ္စစ္တပ္ႀကီး အင္း၀ၿမိဳ႕အထိ ခ်ီတက္လာလုိ႔ ‘ယုံလီ’ မင္းကုိ အပ္ႏွင္းလုိက္ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ တ႐ုတ္တပ္ႀကီးအျပန္မွာ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ရသြားတဲ့ ယုံလီမင္းရဲ႕ ကုိယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႔ဟာ ကုိးကန္႔ေဒသမွာ အေျခစုိက္ေနထုိင္တဲ့အတြက္ ကုိးကန္႔တ႐ုတ္ေပၚေပါက္လာတာလုိ႔ အဆုိရွိတယ္။ (၁၇) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းကစၿပီး ကုိးကန္႔တ႐ုတ္ရယ္လုိ႔ ေပၚထြက္လာတာျဖစ္လုိ႔ ျပည္နယ္ေလးလုိျဖစ္ေနတာ ၾကာလွပါၿပီ။ ကုိးကန္႔တ႐ုတ္ကုိ ေတာင္ေပၚတ႐ုတ္လုိ႔ ယူနန္မွာ လူသိမ်ားတယ္လုိ႔ ‘တာကာႏုိ’ က ဆုိပါတယ္။ ပထမဆုံး ၀တုိင္းရင္းသားနဲ႔ လက္ရည္တျပင္တည္း ေနထုိင္စားေသာက္တဲ့ ႏုိင္ငံျခားသားဟာ ဂ်ပန္အမ်ဳိးသား ဟီဒဲယုကိ-တာကာႏုိ ျဖစ္ပါတယ္။
(၁၄) ရာစုေလာက္ကတည္းက ျမန္မာ့ေက်ာက္စိမ္းကုိ ယူနန္တ႐ုတ္က မ်က္စိက်ခဲ့တာပါ။ (၁၈) ရာစုေႏွာင္းပုိင္း ဆင္ျဖဴရွင္မင္းလက္ထက္ (၁၇၆၃-၁၇၇၆) တ႐ုတ္-ျမန္မာနယ္ျခားစစ္ပြဲ ၿပီးဆုံးသြားတာဟာ ယူနန္-ျမန္မာကုန္သြယ္ေရး တုိးပြားေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းျဖစ္တယ္။ (၁၉) ရာစုမွာ အမရပူရအေျခစုိက္ ယူနန္တ႐ုတ္က ၀ါဂြမ္းနဲ႔ေက်ာက္မ်က္ကုိ ယူနန္ကုိ တင္ပုိ႔ၿပီး ပုိးခ်ည္ေရႊေငြနဲ႔ သတၱဳအုိးခြက္ကုိ ယူနန္က တင္သြင္းပါတယ္။ ေသဆုံးသူ တ႐ုတ္ကုန္သည္ (၆,၀၀၀) ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္စာရင္းကုိ အမရပူရတ႐ုတ္ဘုံေက်ာင္းမွာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ကုိလုိနီေခတ္အစီရင္ခံစာတခုမွာ ေရးထားတယ္။ မုိးေကာင္းကုိ ဗဟုိျပဳၿပီး ကုန္သြယ္ရာမွာ ကခ်င္လူမ်ဳိးကုိ ေက်ာက္တြင္းပုိင္အျဖစ္ သတ္မွတ္တာကုိ ဗမာမင္းက မကန္႔ကြက္ပါဘူး။
လားေပၚမွာကုန္တင္ၿပီး သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္တဲ့လုပ္ငန္းကုိ ယူနန္သားေတြ ကၽြမ္းက်င္ၾကတယ္။ ကုန္းေၾကာင္းခရီးၾကမ္းမွာ လားတန္းနဲ႔လုိက္ပါတဲ့ ယူနန္သားကုိ ‘လားတ႐ုတ္’ လို႔ အညာမွာေခၚတယ္။ ယူနန္-ျမန္မာ-လာအုိနဲ႔ ထုိင္းႏုိင္ငံအၾကား ရာစုႏွစ္အေတာ္ၾကာ လားတန္းနဲ႔ ကုန္သြယ္တုန္း ယူနန္ကုိ မျပန္တဲ့ တ႐ုတ္လည္းရွိတယ္။ (၁၉) ရာစုမွာ ပန္းေသးတ႐ုတ္မြတ္စလင္ရဲ႕ ယူနန္သူပုန္ အေရးနိမ့္တဲ့အခါမွာလည္း ပန္းေသးတ႐ုတ္အမ်ားအျပား ရွမ္းျပည္မွာ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံၿပီး အရင္ေရာက္တဲ့ ကိုးကန္႔တ႐ုတ္နဲ႔ ေရာကုန္တာရွိသလုိ ထုိင္းႏုိင္ငံေျမာက္ပုိင္းအထိ ဆင္းသြားသူေတြလည္း ရွိတယ္။
ယူနန္က ဘိန္းစုိက္တဲ့ဓေလ့ကုိ ကုိးကန္႔က အေမြဆက္ခံတာပါ။ အေရွ႕အိႏၵိယ အဂၤလိပ္ကုမၸဏီဟာ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဘဂၤလားျပည္နယ္မွာ စုိက္သမွ်ဘိန္းကုိ လက္၀ါးႀကီးအုပ္၀ယ္ယူၿပီး တ႐ုတ္ျပည္ကုိ တင္ပုိ႔တယ္။ တျပည္လုံးဘိန္းစားျဖစ္ကုန္မွာ စုိးလုိ႔ တ႐ုတ္အစုိးရက ဘိန္းတင္သြင္းခြင့္ ပိတ္လုိက္ေတာ့ (၁၉) ရာစုမွာ ပထမဘိန္းစစ္ ျဖစ္ပြားတယ္။ တ႐ုတ္ကစစ္႐ႈံးေတာ့ ဘိန္းေရာင္း၀ယ္မႈ တုိးပြားလာတယ္။ တ႐ုတ္ျပည္မွာပါ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးလာတာမုိ႔ ဘုရင္စနစ္ကုိဖ်က္သိမ္းၿပီး သမၼႏုိင္ငံထူေထာင္တဲ့ ၁၉၁၁ ခုႏွစ္မွာ တ႐ုတ္ျပည္ဟာ ဘိန္းတန္ခ်ိန္ (၂၂,၀၀၀) ေက်ာ္ ထုတ္လုပ္ေနပါၿပီ။
ယူနန္ျပည္နယ္က ဘိန္းစုိက္တဲ့ဓေလ့ဟာ အိမ္နီးခ်င္းေဒသေတြအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတာမုိ႔ ျမန္မာနယ္စပ္ ကုိးကန္႔နဲ႔၀ေဒသမွာ (၁၉) ရာစုေႏွာင္းပုိင္းကတည္းက အႀကီးအက်ယ္ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးခဲ့တယ္။ စာေရးဆရာေရႊ႐ုိးအမည္ခံ James George Scott အဲဒီေဒသကုိ ခရီးထြက္စဥ္က ဘိန္းခင္းေတြမ်ားလြန္းလုိ႔ ရက္အေတာ္ၾကာခရီးသြားတာေတာင္ ဘိန္းခင္းေတြက မဆုံးေသးဘူးလုိ႔ ေရးထားတယ္။ ၁၉၃၀ ခုႏွစ္မွာ ကူမင္တန္တ႐ုတ္အစုိးရက တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးမႈ ပိတ္ပင္လုိက္တဲအခါမွာ တ႐ုတ္ကုန္သည္ေတြဟာ ကုိးကန္႔နဲ႔၀ေဒသက ထြက္တဲ့ဘိန္းကုိ အားကုိးလာရပါတယ္။
အဂၤလိပ္ကုိလုိနီအစုိးရဟာ သံလြင္ျမစ္အေရွ႕ဘက္ေဒသမွာသာ ဘိန္းစုိက္ခြင့္ျပဳၿပီး ပုံမွန္၀ယ္ယူေလ့ရွိေပမယ့္ သံလြင္ျမစ္အေနာက္ဘက္ေဒသမွာေတာ့ ဘိန္းစုိက္ခြင့္မျပဳပါ။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာလည္း အနည္းအက်ဥ္းစုိက္ပ်ဳိးခြင့္ျပဳပါတယ္။ အထက္ျမန္မာျပည္က ဂ်ပန္ဆန္႔က်င္ေရးလႈပ္ရွားမႈကုိ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့တဲ့အေနနဲ႔ ဘိန္းကုိ မဟာမိတ္ဘက္ကသုံးတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္မွာ ျမန္မာျပည္လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ျပည္တြင္းစစ္စတင္ျဖစ္ပြားေတာ့ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ျပည္တြင္းစစ္ ၿပီးဆုံးသြားပါၿပီ။ စစ္႐ႈံးတဲ့ တ႐ုတ္ကူမင္တန္တပ္အခ်ဳိ႕ ရွမ္းျပည္အေရွ႕ပုိင္းေဒသမွာ ၀င္ေရာက္ေျခကုပ္ယူၿပီး တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ကုိ ျပန္တုိက္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားတဲ့လႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ေနာက္ပုိင္းေပၚေပါက္တဲ့ ရွမ္းလက္နက္ကုိင္လႈပ္ရွားမႈေတြမွာ ဘိန္းလုပ္ငန္းဟာ အဓိက အေရးပါလာပါတယ္။
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္ကုိတုိက္မယ့္ ကူမင္တန္တ႐ုတ္တပ္ႀကီးကုိ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ ျပန္လည္ဖြဲ႔စည္းပါတယ္။ လက္နက္ခဲယမ္းကုိ ထုိင္၀မ္က တုိက္႐ုိက္ပုိ႔ေပးၿပီး ကုန္က်စရိတ္ကုိေတာ့ ဘိန္းလုပ္ငန္းက ရတဲ့ေငြနဲ႔ ေထာက္ပံ့ပါတယ္။ ကူမင္တန္တပ္ေတြဟာ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္ေလာက္အထိ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ လႈပ္ရွားသြားတာမို႔ ဘိန္းလုပ္ငန္းကုိ အုတ္ျမစ္ခ်ႏုိင္ခဲ့တယ္။ ကြန္ျမဴနစ္ တ႐ုတ္ျပည္မွာ ဘိန္းစုိက္ပ်ဳိးဖုိ႔ ခက္ခဲေလေလ ရွမ္းျပည္က ဘိန္းလုပ္ငန္းလည္း ႀကီးထြားေလေလျဖစ္လာတယ္။
တ႐ုတ္ကြန္ျမဴနစ္အာဏာသိမ္းၿပီးတဲ့ေနာက္ပုိင္း ယူနန္နယ္သားအမ်ားအျပား ျမန္မာျပည္ထဲ ၀င္ေရာက္ခုိလႈံျပန္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ မြတ္စလင္တ႐ုတ္နဲ႔ မြတ္စလင္မဟုတ္တဲ့ KMT တ႐ုတ္ဆုိၿပီး ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ ကူမင္တန္တ႐ုတ္တပ္က အႂကြင္းအက်န္ေတြကုိ KMT တ႐ုတ္လုိ႔ ေခၚတာပါပဲ။ KMT တပ္ ထုိင္၀မ္ႏုိင္ငံကုိ ေရႊ႕ေျပာင္းေတာ့လည္း လုိက္သြားသူက နည္းနည္း၊ ထုိင္း-ျမန္မာနယ္စပ္မွာ အေျခခ်သူမ်ားက မ်ားပါတယ္။ ဘိန္းျဖဴနဲ႔ ေက်ာက္မ်က္ေမွာင္ခုိလုပ္ငန္းမွာ စီးပြားရွာၾကသူေတြပါပဲ။
ဒီေနရာမွာ ယူနန္တ႐ုတ္လုိ႔ေျပာေပမယ့္ ကုိးကန္႔တ႐ုတ္၊ ‘၀’တ႐ုတ္၊ KMT တ႐ုတ္၊ ပန္းေသးတ႐ုတ္ စတဲ့ တ႐ုတ္အားလုံး အက်ဳံး၀င္တယ္။ ေလာစစ္ဟန္၊ ေလာစစ္မင္း၊ ဖုန္ၾကားရွင္၊ ဖုန္ၾကားဖူး၊ ေပါက္ယူခ်မ္း၊ လင္မင္းရွန္၊ ခြန္ဆာ (ေခၚ) ခ်န္ရွီဖူး၊ ေ၀ဆူကုိင္စတဲ့ ဘိန္းေမွာင္ခုိေတြဟာ တရား၀င္စီးပြားရွာခြင့္ရလာတယ္။ ေငြရင္းရွိတဲ့တ႐ုတ္ဟာ သူတုိ႔နဲ႔ဆက္ၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ၾကတယ္။ မဆလဆုိရွယ္လစ္ေခတ္မွာလည္း တ႐ုတ္စီးပြားေရးသမားေတြပဲ ခ်မ္းသာၾကတယ္။ ျမန္မာက ဆုိရွယ္လစ္သင္တန္းတက္ေနခ်ိန္မွာ တ႐ုတ္က မဆလစစ္ဗိုလ္ကုိလာဘ္ထုိးၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ေနေတာ့ ခ်မ္းသာတာေပါ့။ ဗမာစစ္ဗိုလ္ကုိလာဘ္ထုိးၿပီး စီးပြားေရးလုပ္တာ တ႐ုတ္ထုံးစံျဖစ္ေနၿပီ။ ဗမာစစ္တပ္ကုိ ဆက္ေၾကးမွန္မွန္ေပးေနရင္ တ႐ုတ္ျပည္နယ္ဟာ ႀကီးပြားခ်မ္းသာဖုိ႔သာ ရွိပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့အေျခအေနမွာ တ႐ုတ္ျပည္နယ္ေတြဟာ အႀကီးအက်ယ္ခ်မ္းသာမယ့္ အလားအလာရွိပါတယ္။
0 comments:
Post a Comment