ဒီမိုကေရစီႏွင့္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ

ျမန္မာႏုိ္င္ငံအေပၚ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေတြလုပ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး တစ္ခ်ိဳ႕က စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မွ လူလတ္တန္းစားေတြ ေပၚလာ မယ္။ လူေတြအသိအျမင္ ပိုက်ယ္ျပန္႔လာမယ္။ ဒါမွ ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရး ျဖစ္ဖို႔တြန္းအားေတြ ပိုေကာင္းလာမယ္။ ေနာက္ျပီး ဒီမိုကေရစီ က်င့္စဥ္ေတြကို ပီပီျပင္ျပင္ က်င့္သံုးႏုိ္င္မယ္၊ ဒါ့ေၾကာင့္ စီးပြားေရး ပိတ္ဆို႔မႈေတြဟာ ျမန္မာႏုိ္င္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ထြန္းကားဖို႔အတြက္ အေထာက္အကူမျဖစ္ဘူး။ ပိတ္ဆို႔ထားတဲ့အတြက္ စစ္တပ္က စီးပြားေရး အခြင့္အလမ္း အားလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ အတြက္ အခြင့္ေကာင္းပိုရသြားတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။

တစ္ခ်ဳိ႕ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီမရိွဘဲ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမရိွႏုိင္ဘူး၊ ဒီမိုကေရစီ အရင္ရေအာင္ လုပ္ျပီးမွ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ရမယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒီအယူအဆရိွသူေတြကေတာ့ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈေၾကာင့္ သာမာန္ျပည္သူေတြၾကားမွာ ထိခုိက္မႈျဖစ္ရတာေတြ ဟာ အနာဂတ္ေကာင္းစားေရးအတြက္ ေပးဆပ္ရတာျဖစ္တယ္လုိ႔ ယူဆတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက အထည္အလိပ္လုပ္ငန္းေတြကို ပိတ္ဆို႔အေရးယူတဲ့အခါမွာ အထည္ခ်ဳပ္စက္ရံုက အမ်ိဳးသမီး အလုပ္သမားေတြ လိင္ကုန္ကူးမႈရဲ့ သားေကာင္ျဖစ္သြားတယ္ဆိုတဲ့ စြတ္စြဲခ်က္အေပၚ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ၾကီးဌာနက ေျဖရွင္းတဲ့အခါ အထက္ပါအယူအဆကို အေျခခံျပီးေျပာသြားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္မႈ ဘယ္ဟာက အရင္လာရမလဲ။

၁၉၅၉ ခုႏွစ္မွာ ႏုိင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ Seymour Martin Lipset က Some Social Requisites of Democracy ဆိုတဲ့ အက္ေဆးတစ္ေစာင္ေရးခဲ့တယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ပညာရွင္အမ်ားအျပားက ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားဖို႔အတြက္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖို႔ လိုတယ္ဆိုတာကို ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ အေထာက္အထားျပတဲ့ စာတမ္းေတြအမ်ားၾကီး ေရးခဲ့တယ္။

တကယ္လည္း စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေကာင္းတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ဒီမိုကေရစီ ထြန္းကားတယ္ ဆိုတာကို ကိန္းဂဏန္းမ်ားက ညႊန္ျပေန တယ္။ ကုလသမဂၢက ထုတ္ျပန္တဲ့လူသား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအညႊန္းကိန္း Human Development Index အေကာင္းဆံုး ၂၅ ႏုိင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္အ၀မရိွတာဆိုလို႔ စကၤာပူတစ္ႏုိင္ငံပဲပါတယ္။ ထိပ္တန္းႏုိင္ငံ ၄၀ အထိ ဆင္းၾကည့္ရင္ ေနာက္ထပ္ ေရနံသူေဌး ႏုိင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ ကူ၀ိတ္၊ ဘာရိန္းနဲ႔ ဘရူးႏုိင္းပဲ ေတြ႔ရမွာျဖစ္တယ္။ Freedom House က ႏုိ္င္ငံေတြရဲ့ ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအရိွဆံုး ႏုိင္ငံငါးဆယ္ထဲမွာ ၄၄ ႏုိင္ငံက လစ္ဘရယ္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို အျပည့္အ၀က်င့္သံုးေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေတြ႕ရတယ္။

စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ႏုိင္ငံေတြဘက္ကို ျပန္ၾကည့္ရေအာင္။ လူသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အညႊန္းကိန္း ေအာက္ဆံုးႏုိင္ငံ ၆၀ မွာ ၂၃ ႏုိင္ငံမွာပဲ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္တဲ့ ႏုိင္ငံေရးစနစ္ရိွတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေတာင္မွာ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာ ပါတီတစ္ခုတည္းက ခ်ဳပ္ကို္င္ထားတာ၊ ေရြးေကာက္ပြဲ မသမာမႈေတြ ရိွတာေတြေၾကာင့္ ဒီမိုကေရစီ အျပည့္အ၀ရိွတယ္လို႔ေျပာလို႔ မရတဲ့ အေျခအေနမွာ ရိွပါတယ္။

၂၀၀၃ ခုႏွစ္မွာ Carlos Boix နဲ႔ Susan C. Stokes တို႔က ၁၈၅၀ ကေန ၁၉၉၀ အတြင္း အစိုးရ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျပီး ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးဆီကို ဦးတည္ခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ေလ့လာခဲ့တယ္။ အဲဒီ ေလ့လာခ်က္အရ တစ္ဦးခ်င္း၀င္ေငြ တိုးလာတာနဲ႔အမွ် ႏုိင္ငံေရးေျပာင္းလဲျဖစ္ဖို႔ အေျခအေနေတြ ပိုေကာင္းလာတယ္ဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ဒီထက္ပိုျပီး အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္က စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ခုိင္ျမဲဖုိ႔၊ ဒီမိုကေရစီကို ခုိင္ခုိင္မာမာနဲ႔ မွန္မွန္ကန္ကန္ က်င့္သံုးႏုိင္ဖို႔အတြက္လည္း အေထာက္အကူျပဳတယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ရဲ့ ေတြ႔ရိွခ်က္အရ တစ္ဦးခ်င္း ၀င္ေငြအနည္းဆံုးနုိင္ငံေတြမွာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ရဲ့ ပ်မ္းမွ်သက္တမ္းဟာ ၈ ႏွစ္ပဲရိွသတဲ့။ အဲဒီေအာက္ဆံုး အုပ္စုထက္ ၀င္ေငြပိုျမင့္တဲ့ အုပ္စုမွာေတာ့ ပ်မ္္းမွ်သက္တမ္း ၁၈ ႏွစ္ ျဖစ္ လာတယ္တဲ့။ တစ္ဦးခ်င္း၀င္ေငြ ေဒၚလာ ၉၃၀၀ အထက္ေရာက္သြားတဲ့ ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္တည္ေဆာက္ျပီးရင္ ျပန္ျပိဳကြဲသြားတာ မရိွေတာ့ဘူးလို႔ဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ ျခြင္းခ်က္အေနနဲ႔ အိႏၵိယႏုိင္ငံကေတာ့ တစ္ဦးခ်င္း၀င္ေငြ နိမ့္ေပမယ့္ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို စြဲစြဲျမဲျမဲ က်င့္သံုး ႏုိင္တယ္လို႔လဲ ေလ့လာသူမ်ားက ေထာက္ျပထားပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခါ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေၾကာင့္ လူေတြရဲ့ အေလထားမႈတန္းဖိုးေတြ ေျပာင္းသြားတယ္။ ဒါကလည္း ဒီမုိကေရစီစနစ္ ျဖစ္ေပၚေအာင္နဲ႔ တည္တံ့ေအာင္ တြန္းအားေပးတဲ့အခ်က္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ စိတ္ပညာရွင္ Abraham Maslow က လူေတြရဲ့ လိုအပ္ခ်က္အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲလာမႈနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး သီအိုရီ တစ္ခုေဖာ္ထုတ္ခဲ့တယ္။ သူက လူေတြက ပထမဆံုးအေနနဲ႔ လံုၿခံဳမႈကို ဦးစားေပးတယ္။ ဥပမာ ဘ၀လံုၿခံဳမႈ၊ စား၀တ္ေနေရး ဖူလံုမႈ စသည့္ျဖင့္ေပါ့။ အဲဒါေတြ ျပည့္စံုရင္ ေနာက္တစ္ဆင့္ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ေတာင္းဆိုတယ္။ အဲဒါျပည့္ရင္ ေနာက္တစ္ဆင့္ ရေအာင္လုပ္တယ္။ ဒီလိုနဲ႔ ေနာက္ဆံုးမွာ လူ႔အခြင့္အေရး၊ တစ္ဦးခ်င္း တန္ဖိုးကို အေလးထားမႈ၊ လြတ္လပ္စြာ ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ဆိုတာေတြကို ေရာက္သြားတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ဒီအယူအဆကို အေျခခံျပီး မစ္ခ်ီဂန္တကၠသိုလ္ က ၁၉၇၀ ျပည့္လြန္ႏွစ္မ်ားအတြင္းမွာ ေလ့လာမႈတစ္ခုလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေလ့လာမႈအရ အေနာက္ႏုိင္ငံ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြ အတြင္းမွာေတာင္ စီးပြားေရးအေျခအေန ေကာင္းေနတဲ့အခါ လူေတြက ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး ဆိုတာေတြကို ပိုစိတ္၀င္စားျပီး စီးပြားေရး က်ဆင္းေနခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔ရဲ့ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လံုၿခံဳေရး၊ ဘ၀လံုၿခံဳေရးကိုပဲ ပိုျပီး ဦးစားေပးတယ္။ ႏုိ္င္ငံေရး၊ ႏုိင္ငံတကာ ေရးေတြကို စိတ္၀င္စားမႈမရိွသေလာက္ဘဲဆိုတာကို ေတြ႔ရတယ္။

အဲဒီအခ်က္ကို အေျခခံျပီး ေနာက္ထပ္ႏုိင္ငံေပါင္း ၈၁ ႏုိင္ငံကို ၁၉၈၁ ကေန ၂၀၀၁ ခုႏွစ္အထိ ေလ့လာမႈေတြ ထပ္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီမွာလည္း ဆိုဗီယက္အုပ္စု၀င္ ႏုိ္င္ငံေဟာင္းေတြနဲ႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံက လူေတြက အသက္ရွင္ ရပ္တည္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အေျခခံ လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုပဲ အေလးထားတယ္။ ဖြံ႕ၿဖိဳးျပီးစက္မႈႏုိင္ငံမ်ားက လူေတြကေတာ့ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး၊ ႏုိင္ငံတကာ အကူအညီေပးေရးဆိုတာကို စိတ္၀င္စားတယ္။ လက္တင္ အေမရိကနဲ႔ အာရွက အာဂ်င္တီးနား၊ ဘရာဇီး၊ တိုင္၀မ္၊ ကိုရီးယားတို႔လို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ အရိွန္ရေနတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားကေတာ့ အလယ္အလတ္မွာ ရိွတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အာရွက ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအရိွန္ရေနတဲ့ ႏုိင္ငံမ်ားဟာ အာရွတန္ဖိုးမ်ားျဖစ္တဲ့ အာဏာပိုင္မ်ားကို အေလးထားမႈ၊ တစ္ဦးခ်င္းထက္ အဖြဲ႔အစည္းကို ဦးစားေပးမႈေတြ ရိွေနသည့္တုိင္ တစ္ဦးခ်င္း တန္ဖိုးေတြကို အေလးထားတဲ့ဘက္၊ သေဘာထားကြဲလြဲမႈမ်ားကို ပိုမိုလက္ခံတဲ့ဘက္ကို ဦးတည္ေျပာင္းလဲေနတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ် ထားပါတယ္။ အဲဒီလိုျဖစ္လာတာေၾကာင့္ အဲဒီႏုိင္ငံေတြမွာ အာဏာပိုင္မ်ားရဲ႕ လုပ္ရပ္မ်ားအေပၚ ေ၀ဖန္မႈမ်ား၊ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ျပသမႈမ်ား ပိုမ်ားလာတယ္။ အာဏာပိုင္ေတြဘက္ကလည္း ဒီလုိလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ပိုျပီး သည္းခံ လာတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။

ဒီေလ့လာခ်က္ကို ဦးစီးလုပ္ခဲ့တဲ့ လူမႈသိပၸံပညာရွင့္ Inglehart နဲ႕ Welzel ကေနာက္ဆံုးမွာ ျပည္သူေတြရဲ့ ၀င္ေငြ၊ ပညာေရး၊ သတင္းအခ်က္အလက္ရရိွႏုိင္မႈ၊ အလုပ္အကိုင္အဆင့္အတန္းမ်ား ျမင့္မားမႈကေန လူေတြဟာ စီးပြားေရးအရ၊ အေတြးအေခၚအရ ပိုမိုလြတ္လပ္လာတယ္။ လူမႈစီးပြားေရးအရ ပိုမိုလြတ္လပ္လာတာနဲ႔အမွ် စြမ္းေဆာင္ရည္ျမင့္လာတယ္။ မိမိကိုယ္မိမိ ယံုၾကည္မႈပိုလာတယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ လြတ္လပ္စြာစည္းရံုးလႈပ္ရွားမႈ၊ အသင္းအပင္း ဖြဲ႔စည္းမႈေတြျဖစ္လာတယ္။ ဒီလိုပဲ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္း တြင္းမွာလဲ ၀န္ထမ္းေတြ အရည္အေသြးျမင့္လာျပီး အဂတိလိုက္စားမႈေတြ နည္းလာတယ္။ ျပည္သူ႔ေရးရာမ်ားကို ပိုဂရုျပဳလာမယ္။ အေျပာင္းအလဲမ်ားကို ပိုျပီး လက္ခံလာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ စီးပြားေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ၊ စိတ္ပိုင္း ဆုိင္ရာ၊ လူမႈေရးဆိုင္ရာ လြတ္လပ္မႈမ်ားကေန ႏုိင္ငံေရးလြတ္လပ္မႈကို ဦးတည္သြားတယ္ဆိုတာ အမွန္တရားပါပဲလို႔ ေလ့လာသူ ႏွစ္ဦးက သူတို႔စာတမ္းမွာ ေကာက္ခ်က္ခ်ထားပါတယ္။

ဒီေတာ့ ျမန္မာ့အေရးမွာ နအဖကို အေျပာင္းအလဲ လုပ္ခ်င္ေအာင္ ဖိအားေပးတဲ့ အေနနဲ႔ ဒဏ္ခတ္ပိတ္ဆို႔မႈ လုပ္ဖို႔လိုတယ္ဆိုတာလဲ မွန္ပါတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း ဒီမိုကေရစီေ ျပာင္းလဲမႈေတြအတြက္ တြန္းအားျဖစ္ေစမယ့္ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈရိွဖို႔လဲ လိုတယ္ဆိုတာ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္ဘက္ကို မွ်တခ်ိန္ဆျပီးလုပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ အယူအဆရိွသူမ်ားက အခုအခ်ိန္မွာ ေရြးခ်ယ္ဒဏ္ခတ္မႈ Smart Sanction လုပ္ဖို႔ လိုတယ္လို႔ ေျပာေနတာပဲ ျဖစ္ေၾကာင္း ပါဗ်ာ။ ျမင္ျမင္ သမွ် ပိတ္ဆို႔ၾကလို႔ ေျပာေနသူမ်ား စဥ္းစားႏုိင္ဖို႔ ေ၀မွ်လိုက္တာပါ။

Posted by ပိေတာက္ေျမ